Ontwerpen vrouwen dan anders dan mannen? Die vraag wordt vaak gesteld in het debat rond gendergelijkheid. Karin Hartmann 58 beschrijft treffend hoe het een catch-22 blijkt. 59 Antwoord je ontkennend, dan wordt de relevantie van je pleidooi voor genderbalans onderuitgehaald. Het gaat immers toch over kwaliteit? Antwoord je bevestigend, dan riskeer je stereotypes versterken.

Jane Darke 60, lid van Matrix [32], schrijft in 1984: “There are two questions we are often asked: do women architects design differently from men, and if not, why not? My argument is that architects are out of touch with those who use their buildings and that their professional training is part of the process that removes them from many of the people they design for. Architects who are women, and/or come from a working-class back - ground, have to acquire an outlook similar to that of middle-class males, the dominant group in the architecture profession. This is why we shouldn’t expect buildings designed by women to have any qualities distinct from those designed by men.” 61

Het is niet de juiste vraag. De vraag veronderstelt immers dat er een ‘norm’ bestaat en haalt tegelijkertijd de aandacht weg van een debat over gelijke kansen: gelijke toegankelijkheid voor iedereen tot de arbeidsmarkt en leiderschapsposities. 62 Een betere vraag is: wat kan een feministische architectuurpraktijk [4] zijn?

Setareh Noorani 63 verwijst naar een latere tekst van andere leden van Matrix, Jos Boys en Julia Dwyer, als ze schrijft: “Feministische architectuur hoeft er niet op een bepaalde manier uit te zien. Het gaat om een materiële ingreep (hoe klein en oneven ook) die onder andere probeert om normatieve aannames over de manier waarop ruimte voor mannen dan wel vrouwen wordt gemaakt, te betwisten en te veranderen.” 64


Feministische architectuur hoeft er niet op een bepaalde manier uit te zien. Het gaat om een materiële ingreep (hoe klein en oneven ook) die onder andere probeert om normatieve aannames over de manier waarop ruimte voor mannen dan wel vrouwen wordt gemaakt, te betwisten en te veranderen.
— Setareh Noorani
  • 58. Karin Hartmann is een Duitse architect. Ze onderzoekt, schrijft en spreekt over bouwcultuur en intersectioneel feminisme.

    59. Karin Hartmann, Black Turtleneck, Round Glasses (2022), p. 67

    60. Jane Darke is een onderzoeker en een van de auteurs van het boek Making Space dat werd samengesteld door feministisch collectief Matrix in de jaren 80.

    61. Matrix, Making Space: Women and the man-made environment (1984), p. 11

    62. Evelien Pieters, 'Boekrecensie: Black Turtleneck, Round Glasses', Archined (2023) archined.nl /2023/03 /black-turtleneck -round-glasses

    63. Setareh Noorani is architect, onderzoeker en curator bij het Nieuwe Instituut, waar ze onder andere werkt aan de projecten Collecting Otherwise en Modernisms Along the Indian Ocean.

    64. Setareh Noorani, 'Een pleidooi voor genetwerkte architectuurarchieven: Leren van de feministische ruimtelijke praktijk', in Vrouwen in Architectuur (2023), p. 154