23. Feminist Killjoy

De ‘feminist killjoy’, een concept van Sara Ahmed 126, is de ‘spelbreker’ die ongelijkheid en onrechtvaardigheid aankaart. 127 De killjoy weigert mee te gaan in systemen van onderdrukking en brengt onrecht aan het licht door kritische vragen te stellen en bestaande normen uit te dagen. “For those who do not have a sense of the racism or sexism you are talking about, to bring them up is to bring them into existence. When you expose a problem you pose a problem.” 128

De feminist killjoy heeft een ongemakkelijke positie, het is geen evidente rol om op te nemen, ook niet in de architectuursector. In de gesprekken bij PAF kwam naar boven wat het betekent om de feministische spelbreker te zijn. “Ik heb seksisme in mijn organisatie aangekaart, maar werd eerst helemaal niet serieus genomen. Ze wisten niet hoe ze ermee moesten omgaan”, getuigde een deelnemer. “Ik pleit voor het betrekken van diverse groepen in het ontwerpproces, maar wordt dan vaak weggezet als ‘de feminist’ of ‘de socioloog’”, zei iemand anders. 129

Tijdens de eerste PAF-avonden werd al snel duidelijk dat er nog veel stigmatisering is rond de term ‘feminisme’ in de sector en in de opleiding. Daarom is er een bepaalde terughoudendheid om de term te gebruiken, of om ongelijkheid aan te kaarten, uit angst om negatief bestempeld te worden als ‘de feminist’. [1] Wat hierbij kan helpen, is Ahmeds ‘killjoy survival kit’ die praktische strategieën en hulpmiddelen biedt om weerstand te bieden aan onderdrukkende structuren. 130 [21] Veel van deze tools gebruiken we ook binnen PAF, zoals het creëren van een “community of killjoys” 131, waarin we ons niet alleen voelen in de strijd tegen ongelijkheid.

“The figure of the feminist killjoy is a reminder that happiness can be a site of struggle.” 132 Ahmed benadrukt dat het streven naar rechtvaardigheid en inclusiviteit niet altijd gemakkelijk is, maar dat het delen van vreugde en humor er ook deel van uitmaakt. Ze schrijft: “we need joy to survive killing joy”. 133 Dit omarmden we ook op de PAF-avonden, waar het niet enkel gaat over wat er mis is, maar waar ook positieve verhalen worden gedeeld en veel wordt gelachen. Laat dit ons inspireren om, zowel binnen als buiten de architectuursector, een feminist (kill)joy te zijn!